DeTaalBlog
Wijze woorden in een wondere wereld van (spreek)woorden uit de Nederlandse taal!

Vechten tegen de bierkaai

Vechten tegen de bierkaai: volgens encyclo.nl betekent het spreekwoord “een bij voorbaat al verloren gevecht aangaan”. Ikzelf heb het spreekwoord ook wel gebruikt horen worden als meer algemene beschrijving voor ‘iets heel erg lastigs proberen te doen’. Voor mij was tot voor kort echter nooit duidelijk waar het spreekwoord nou eigenlijk vandaan kwam; wie of wat is die befaamde bierkaai waar het zo lastig tegen vechten is? Is het een man met de naam Kai die wel van een borreltje houdt? Was het oorspronkelijk misschien beer in plaats van bier en ziet het op vechten tegen een groot harig monster? Of iets heel anders?

Ook voor de oorsprong van dit spreekwoord neem ik u enkele honderden jaren mee terug in de tijd. Een tijd dat mannen nog echte mannen waren en nooit bij de pakken neer gingen zitten; een tijd waarin men van jong tot oud en de hele dag door bier dronk; een tijd dat de echte spierballen te vinden waren bij de krachtpatsers die lading van schepen naar kades tilden. En wie waren de grootste krachtpatsers? Inderdaad: de mannen die op de bierkade de vaten bier van de platbodems naar de kant en de pakhuizen tilden.

Jan van der Heyden: De Bierkaay op de O.Z. Voorburgwal, rond 1670, uitsnede


Een u ongetwijfeld welbekend neveneffect van bier (of andersoortige alcoholische drank) consumptie, is een toename in de bereidheid tot – en soms zelf wens naar – het aangaan van een vechtpartij of handgemeen. Doordat de eerdergenoemde mannen niet alleen op de bierkade werken, maar er ook in de buurt woonden, ontpopte de buurt rond de bierkade zich als een heuse hotspot van heethoofden.

De reputatie van de buurt vol herculische mannen met losse handjes leidde er begrijpelijkerwijs toe dat menig mens zich liever niet mengde in een gevecht met deze vechtersbazen. Die strijd was bij voorbaat vaak al verloren, althans zo lastig dat men er liever niet aan begon. En zo is het dat het spreekwoord ter wereld kwam: een taak die bij voorbaat welhaast onmogelijk kan worden genoemd, is als het gevecht aangaan met de bonkige kleerkasten die op de bierkade dagelijks vaten vol geelgoud genot aan wal sjouwen; dat is als vechten tegen de bierkaai.


-- een artikel van Koen